zij-instromer vanuit HBO Pedagogiek en leerkracht groep 5 OBS Koolhoven

Lotte Heijkants

‘Het onderwijs bleek toch beter bij me te passen dan ik eerder dacht’

Het verschil maken in het leven van kinderen, vooral voor kinderen en jongeren die het wat minder goed getroffen hebben en kampen met complexe gedragsproblemen. Dat was het ideaal waar Lotte voor wilde gaan en de reden waarom ze koos voor de studie Pedagogiek bij Fontys. Voor de klas staan zag ze niet zo zitten. ‘In het middelpunt van de aandacht staan en 30 paar ogen die je aankijken in de verwachting dat je het allemaal weet.’ Ze koos er daarom na haar afstuderen voor om bij De Hondsberg in Oisterwijk te gaan werken, een instelling voor specialistische observatie, diagnostiek en (exploratieve) behandeling van jongeren tot 18 jaar. Nadat haar contract daar afliep, kwam een baan als leerkrachtondersteuner op haar pad. Eenmaal werkzaam op een basisschool, veranderde ook haar beeld van het onderwijs. Opmaat groep bood haar de kans om het zij-instroomtraject te volgen en daar is ze tot op de dag van vandaag nog steeds dankbaar voor.

Kleine stappen zijn oké

‘Nu ik leerkracht ben, heb ik mijn idealen nog steeds behouden, maar ik ben wat realistischer geworden. Ik kan nu genieten van kleine ontwikkelingsstappen van kinderen. Als een kind ineens zegt: ‘Maar juf, nu snap ik het! Dat is fantastisch. Ik waardeer nu dat ik kan bijdragen aan het leerproces en de vorming van kinderen, dat wat er zich elke dag aandient. Het hoeft niet meer zo te gaan over grote en intense problemen. Ik voel me medeverantwoordelijk voor het welbevinden van kinderen. Dat we op school het goede voorbeeld kunnen geven en er samen met ouders voor kunnen zorgen dat leerlingen zo goed mogelijk voorbereid zijn op de volgende fase in hun ontwikkeling.

Meebewegen én rechte rug houden

Het werk als leerkracht bevalt me uitstekend. Wat ik nog wel lastig vind, is het contact met ouders. Ik merk dat ouders vaak onbedoeld alleen hun eigen kind voorop stellen, terwijl ik ieder kind graag wil zien en voldoende aandacht wil geven. Wij zijn er als professionals op gericht om de beste voorwaarden en ontwikkelingsmogelijkheden voor àlle kinderen te realiseren. Die complexe taak vraagt om wederzijdse verantwoordelijkheid, een eerlijk gesprek en onderling begrip. We doen het samen. Ik begrijp dat ouders het beste voor hun kind willen, maar soms lijken ouders te denken dat wij alles kunnen oplossen. Wij maken professionele afwegingen, maar zijn niet onfeilbaar.

Als je nog maar pas voor de klas staat, kan dat ingewikkeld zijn. Dan is het belangrijk om voldoende stevig in je schoenen te staan. Ik weet nog goed mijn eerste week dat ik zelfstandig een groep draaide in mijn zij-instroomtraject. Ik schrok van de hoeveelheid mailtjes die ik binnenkreeg. Toen dacht ik even, als dit zo doorgaat, dan zie ik het niet zitten. Ik wil met lesgeven bezig zijn en kinderen leren kennen. Niet alleen met administratie en reageren op vragen van ouders. Gelukkig veranderde dat na die week snel. In de kennismakingsgesprekken met ouders vind ik het wel interessant om onze beelden over het kind naast elkaar te leggen. Soms beschrijven ouders hun kind als blij en druk, terwijl ik juist ervaar dat het kind in de klas heel teruggetrokken is. Het is elke keer aftasten en ontdekken hoe je het goede gesprek voert.

‘Uiteindelijk doel is dat ik een excellente leerkracht word’

Van geschikt naar excellent

Ik ga elke donderdagavond naar school. Vorig schooljaar heb ik mijn tijdelijke lesbevoegdheid gehaald, terwijl ik 1 dag in de week stage liep. De rest van de week was ik leerkracht-ondersteuner. Die situatie was voor mij wel fijn, omdat ik niet van begin af aan de school hoefde te leren kennen. Ondanks dat, was ik behoorlijk nerveus bij mijn beoordeling. Je krijgt een schriftelijk examen en ze komen observeren in de groep. Daarna krijg je een gesprek waarbij je allerlei vragen moet beantwoorden. Mijn directeur had alle vertrouwen in mij, maar Fontys bepaalt uiteindelijk de geschiktheid. Nu heb ik mijn tijdelijke lesbevoegdheid gehaald en als ik het zij-instroomtraject heb afgerond, wordt dat een definitieve bevoegdheid. Voor de kinderen ben ik al gewoon de juf. Uiteindelijk doel is dat ik een excellente leerkracht word. Dan heb ik een expertise op een specifiek gebied ontwikkeld, waarmee ik mijn teamleden weer verder kan brengen.

Tijd voor wat telt

Ik geniet van de spontaniteit van leerlingen. Zo jammer dat we dat als volwassenen meestal kwijtraken. Je moet ook veel als leerkracht. Je hebt vaste patronen en tradities in de school die tijd vragen, je hebt de inspectie die eisen stelt en tegelijkertijd moet je ook als school jezelf bewijzen om voldoende leerlingen te blijven aantrekken. Het zou goed zou zijn als er wat meer ruimte in je rooster is voor het onverwachte. Aandacht voor wat kinderen hebben meegemaakt en wat ze willen delen.

Een leerkracht is flexibel

Wat ik dit schooljaar echt geleerd heb is dat een methode je een richtlijn geeft. Belangrijk is dat je weet welke leerdoelen je wil bereiken en dat je beseft dat er meerdere manieren zijn om daaraan te werken. Door te ontdekken wat het beste werkt, kun je je aanpak bijstellen, zodat het voor die groep kinderen het meeste effect heeft. En met een andere groep zul je misschien weer nieuwe wegen moeten vinden. Een flexibele houding is wel handig als leerkracht. Ik heb geleerd om losser met de methode om te gaan en om meer kanten van het verhaal te zien.

‘Het is goed om los te laten wat je kent en vrij te denken’

Kritisch blijven

Ik heb nog geen idee wat mijn ideale school zou zijn. Voor mijn opleiding verdiep ik me nu wel in verschillende onderwijsvisies. Het leuke daaraan is dat ik me kan verdiepen in iets dat misschien wel haaks staat op wat ik ken. Het is goed om je te blijven afvragen of dat wat je gewend bent wel de beste keuze is. Als zij-instromer kies je natuurlijk een school die bij je past, maar het is ook goed om eens breder te oriënteren en je grenzen te verleggen, loslaten wat je kent en vrij te denken. Als je je verdiept in andere concepten, kun je daar mooie elementen van overnemen. Wat ik goed vind in de HPO aanpak die we binnen de Opmaat groep aan het doorvoeren zijn, is vooral de automatisering, het internaliseren van kennis door leerlingen. Zwakkere leerlingen niet in een hokje plaatsen, maar wat langer vasthouden en helpen om verder te komen. Ook het stellen van controlevragen bij de directe instructie vind ik daarbij heel nuttig. Dan weet je of je lessen het gewenste effect hebben gehad. Tijdens de HPO studiedagen hebben we het er samen over gehad waarom we doen wat we doen. Als leerkracht moet je ervoor waken dat je niet op de automatische piloot werkt. Je moet er voortdurend alert op blijven dat het leren betekenisvol blijft voor kinderen.